بیماری ویتیلیگو
ویتیلیگو
(Vitiligo )یک بیماری طوالنی مدت است که در آن لکه های سفید کم رنگ روی پوست ایجاد
می شوند و علت آن کمبود مالنین است. مالنین یکی از انواع اصلی رنگدانه های پوست است که نبود آن می
تواند باعث بروز بیماری پیسی، برص یا همان ویتیلیگو شود.
ویتیلیگو چیست؟
ویتیلیگو یک بیماری پوستی اکتسابی و ایدیوپاتیک است که به صورت ماکول و پاچ های دپیگمانته با حدود
مشخص تظاهر می کند. محل های شایع درگیر ویتیلیگو، صورت، دست، پا و مفاصل هستند. اگر چه حتی
مخاط هم می تواند درگیر شود. در نژادهای مختلف شیوع یک سانی دارد اما در نژادهای تیره پوست نمود
بیشتری پیدا می کند و از نظر روانی تاثیرات نامطلوبی دارد. شیوع این بیماری در جمعیت جهان یک تا دو
درصد گزارش شده است.
بیماری ویتیلیگو در ایران نیز با توجه به تیپ پوستی مردم، از شیوع باالیی برخوردار است. با توجه به شیوع
نسبتا باالی آن در جامعه )1%( تالش های زیادی در زمینه توضیح پاتوژنز این بیماری انجام شده است. به
نظر می رسد که علت ویتیلیگو چند فاکتوری باشد و شایع ترین تئوری های مطرح شده اتوایمیون، خود
تخریبی، عصبی و ژنتیک هستند.
کمبود ملانین چگونه باعث بروز ویتیلیگو می شود؟
ملانین بر خالف تصور عموم، نوعی پروتئین نیست، بلکه رنگدانه ای است که اساس پروتئینی دارد و توسط
سلول های پوست به نام مالنوسیت تولید می شود و به پوست شما رنگ می دهد. در بیماری ویتیلیگو،
مالنوسیت کافی برای تولید مالنین کافی در پوست شما وجود ندارد. این باعث ایجاد لکه های سفید روی
پوست یا موهای شما می شود.
عوارض بیماری ویتیلیگو
ویتیلیگو تاثیر واضحی بر زیبایی فرد می گذارد و می تواند با ایجاد افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، اختالل
در شغل یابی و حتی طرد اجتماعی، استرس شدیدی برای فرد مبتال به ارمغان بیاورد. درمان قطعی ویتیلیگو
همچنان در دسترس نیست و درمان های معمول امروزی مستقیما بر جلوگیری از پیشرفت بیماری و ایجاد
رپیگمانتاسیون استوار است. تاکنون تالش های زیادی برای دستیابی به یک روش بی خطر و با دوام طوالنی
انجام گرفته است
اگرچه ویتیلیگو عمدتاً یک بیماری زیبایی و کازمتیک است، افراد مبتال به ویتیلیگو ممکن است مشکالت
مختلفی را تجربه کنند: از آنجایی که ماکولها فاقد مالنوسیت هستند، نسبت به بقیه پوست به نور خورشید
حساستر هستند، بنابراین به جای برنزه شدن، میسوزند.
افراد مبتال به ویتیلیگو ممکن است برخی ناهنجاری ها در شبکیه چشم )الیه داخلی چشم که حاوی سلول
های حساس به نور است( و مقداری تغییر رنگ در عنبیه )قسمت رنگی چشم( داشته باشند. در برخی موارد،
مقداری التهاب شبکیه یا عنبیه وجود دارد، اما بینایی معموالً تحت تأثیر قرار نمی گیرد.
افراد مبتال به ویتیلیگو ممکن است بیشتر به سایر بیماری های خود ایمنی مبتال شوند )که در آن سیستم
ایمنی بدن باعث حمله به خود میشود(، مانند کمکاری تیروئید، دیابت، کم خونی خطرناک، بیماری
آدیسون و آلوپسی آره آتا. همچنین افراد مبتال به بیماری های خود ایمنی بیشتر در معرض خطر ابتال به
ویتیلیگو هستند.
جدیدترین روش های درمان ویتیلیگو
یکی از روش های مرسوم درمان پیسی تا کنون استفاده از مهارکنندههای کلسینورین و فوتوتراپی می باشد
که این درمانهای طبی با موفقیت محدود همراه بوده است. ضایعاتی که بر روی صورت و گردن هستند
بهترین پاسخ را به درمان طبی می دهند. پاسخ درمانی ضایعات تنه و پروگزیمال اندام ها نیز نسبتا خوب
است ولی برای ضایعات روی بخش های آکرال اندام ها، نواحی بدون مو مثل مچ دست و پا و ناحیه ژنیتال
مردان می باشد پاسخ درمانی ضعیف است.
روش های مرسوم کنترل و درمان
کاور کردن ناحیه آسیب: استفاده از کرم ضد آفتاب با 30 SPF یا باالتر. همچنین کرم ضد آفتاب باید از
اشعه ماوراء بنفش UVB و UVA محافظت کند. استفاده از کرم های ضد آفتاب برنزه شدن را به حداقل می
رساند و در نتیجه تضاد بین پوست آسیب دیده و نرمال را محدود می کند. آرایش به استتار نواحی فاقد
رنگدانه کمک می کند.در صورتی که ویتیلیگو روی موها تأثیر بگذارد رنگ مو تغییر می کند .در صورتی که
بیماری گسترده باشد، می توان از درمان دپیگمانتاسیون استفاده کرد. این دارو روی لکه های رنگدانه ای
پوست اعمال می شود و آنها را سفید می کند تا با نواحی ویتیلیگو مطابقت داشته باشد.
درمان رپیگمانتاسیون: کورتیکواستروئیدها را می توان به صورت خوراکی )به عنوان قرص( یا به صورت
موضعی )به عنوان کرم روی پوست( مصرف کرد. نتایج ممکن است تا ۳ ماه طول بکشد. پزشک, بیمار را
برای هر گونه عوارض جانبی، که می تواند شامل نازک شدن پوست یا استریا )عالمت کشش( در صورت
استفاده طوالنی مدت باشد، تحت نظر خواهد داشت.
آنالوگ های موضعی ویتامین D: این مواد تعدیل کننده های ایمنی موضعی هستند و می توانند از پیشرفت
مشکل خود ایمنی و در نتیجه پیشرفت بیماری ویتیلیگو جلوگیری کنند.
نور درمانی: اشعه ماوراء بنفش باند باریک )UVB-NB )به دو تا سه جلسه درمانی در هفته برای چندین ماه
ممکن است نیاز باشد.
لیزر اگزیمر: طول موجی از اشعه ماوراء بنفش نزدیک به باند باریک UVB ساطع می کند. این برای بیمارانی
که ضایعات گسترده یا بزرگ ندارند بهتر است زیرا مناطق کوچک بهتر تحت تاثیر قرار می دهد.
عمل پیوند رنگدانه سلول های پوستی اتولوگ )از بیمار(: پوست از یک قسمت بدن بیمار گرفته می شود و
سلول های پوستی کشت داده می شود و به قسمت های مورد نظر پیوند می شود و بعد روی آن پوشیده و
پانسمان می شود این را می توان پیوند کوچک نیز نامید.
میکروپیگمنتیشن: نوعی وارد کردن رنگدانه در نواحی از پوست که دچار آسیب شده است که البته این متد
نیاز به تجربه و مهارت از سمت کسی دارد که این متد را انجام میدهد زیرا که برند پیگمنت مورد استفاده
بسیار مهم است تا نواحی آسیب دچار مشکل نشوند.
درمان های جراحی بیماری پیسی
درمان های جراحی ویتیلیگو به عنوان روش های مکمل درمانهای طبی جهت جایگزینی مالنوسیت در این
ضایعات مقاوم به درمان به کار می روند و در درمان ضایعات مقاوم به درمان در ویتیلیگوی سگمنتال یک
طرفه و ویتیلیگوی دو طرفه stable به کار می روند. از این جمله این درمان های جراحی، استفاده از روش
جراحی )پیوند سوسپانسیون سلولی مالنوسیت کراتینوسیت( به عنوان یک تکینیک جدید مورد توجه
پژوهشگران و پزشکان درماتولوژیست دنیا قرار گرفته است.
پیوند مالنوسیت شامل عمل دو مرحله ای است که در آن مالنوسیت های اتولوگ از نواحی غیر درگیر بدن
به Junction dermoepidermal از نواحی درگیر بدن پیوند زده می شود. در چنین شرایطی و با این
روش مالنوسیت پیوند شده دوباره تکثیر می شود و تولید مالنین می کند که باعث repigmentation در
ناحیه تحت درمان می گردد
گرچه جراحی خط اول درمان در بیماری ویتیلیگو نیست ولی این روش در موارد ویتیلیگوی stable که در
درمان دارویی با شکست مواجه شده و یا مناطق شناخته شده ای که با پاسخ ضعیف همراهند از جمله لبها،
ژنیتال، پلک و اندام تحتانی، اندیکاسیون دارد.
درمان ویتیلیگو با سلول درمانی
سلول درمانی با استفاده از سلول های بنیادی اقدامی است که می تواند در رابطه با درمان بیماری های
پوستی پیگمنتیشن از جمله ویتیلیگو موثر باشد. سخنرانی سالیانه دکتر نیلفروش زاده، دبیر انجمن
متخصصین پوست و مو، به تاثیر سلول درمانی در کاهش عالئم و کنترل پیشرفت بیماری ویتیلیگو توجه
ویژه ای قرار گرفت.
در این سخنرانی مطرح شد که بهترین درمان ویتیلیگو در بیماران مقاوم به درمان، سلول درمانی با استفاده
از سلول های بنیادی است. سلول درمانی که به آن سل تراپی هم گفته می شود، روشی است که در آن
سلول های بنیادی مورد پیوند قرار می گیرند. این روش درمانی می تواند برای رفع مشکالت گسترده حوزه
پوست و مو موثر واقع شود
شرایط درمان ویتیلیگو با سلول درمانی
بیماران مراجعه کننده جهت سلول درمانی ویتیلیگو باید شرایط زیر را دارا باشند:
سن 1۵ تا ۵۰ سال
عدم وجود سابقه کلویید
عدم حاملگی و شیردهی
درگیری کم تر از %۳۰ سطح بدن
عدم وجود بیماریهای ایدز، هپاتیت
نداشتن هیچ روش درمانی از 6 ماه قبل
سابقه درمان دارویی حداقل به مدت ۳ ماه
عدم وجود عفونت در محل دریافتکننده پیوند
بیماران باید توقعات واقعی از درمان داشته باشند.
بیمارانی که پاسخ کافی به درمانی دارویی ندادهاند.
حداقل یک سال از متوقف شدن بیماری گذشته باشد.
عدم ابتال به بیماریهای سیستمیک مزمن کنترل نشده
